ΓΡΑΒΙΑ

Αρκετά μεγάλο τμήμα της συνολικής έκτασης του Δήμου ανήκει στο ορεινό σύμπλεγμα που σχηματίζουν τα καταπράσινα βουνά Παρνασσός, Γκιώνα και Οίτη από τα οποία και κοσμείται και συμπληρώνεται από το υπόλοιπο τμήμα του, ημιορεινό- πεδινό, το οποίο καλύπτει μέρος της πεδιάδας που οριοθετείται από τα βουνά Παρνασσός, Γκιώνα, Οίτη και Καλλίδρομος, με άνοιγμα προς την ανατολή. Διασχίζεται από τμήμα της Εθνικής Οδού Θερμοπυλών - Ναυπάκτου - Ρίου -Αντιρρίου, η οποία διέρχεται μέσα από τον οικισμό της Γραβιάς με αξιόλογη θετική επίδραση στην τοπική οικονομία.


Η εξέλιξη του πληθυσμού ιστορικά παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε κάθε Δημοτικό Διαμέρισμα (πρώην Κοινότητα), με παρατηρούμενη εμφανώς, μεταπολεμικά τουλάχιστον και ιδιαίτερα την τελευταία 35/ετία, την σταδιακή μείωση του πληθυσμού των ορεινών οικισμών, με αντίστοιχη μείωση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα και την διατήρηση στα ίδια σχεδόν επίπεδα, με μικρές κατά περίπτωση αποκλίσεις - αυξομειώσεις, του πληθυσμού των ημιορεινών, γεγονός που συναρτάται άμεσα με την διάρθρωση και τη σύνθεση της απασχόλησης σε όλη γενικά την περιοχή, με κυριότερο παράγοντα που επηρεάζει και την όλη κατάσταση, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου του μέσου ΄Ελληνα σε εθνικό επίπεδο και την ανάπτυξη του κύματος αστυφιλίας στους ορεινούς προπάντων οικισμούς.

Η γεωργία και η κτηνοτροφία παρά την σημειούμενη σταδιακή κάμψη της στα ορεινά Δημοτικά Διαμερίσματα, γενικά ανέκαθεν κατείχε σημαντική θέση στην τοπική οικονομία και αποτελεί μία από τις κυριότερες ασχολίες των κατοίκων ενισχυόμενης της γεωργίας από την πολυαπασχόληση μέρους του ενεργού πληθυσμού με την διατήρηση αρκετών αγροτικών δραστηριοτήτων του και με κύριες καλλιέργειες, στα χαμηλότερα υψόμετρα, τα αμπέλια, τις ελιές ελαιοποίησης, τα δημητριακά, τα κηπευτικά και εν μέρει την τελευταία δεκαετία την δενδρώδη καλλιέργεια, καπνό, βαμβάκι, τριφύλι και βιομηχανική ντομάτα.

Το έδαφος βασικά και στο μεγαλύτερο σχεδόν μέρος του, αποτελείται από ασβεστολιθικά πετρώματα και φλύσχη, ενώ το υπέδαφος είναι πλούσιο σε μεταλλεύματα βωξίτη, με ποσότητες εκμεταλεύσιμες σε μεγάλο βαθμό, με αλματώδη ανάπτυξη την τελευταία 40 ετία της εξορυκτικής δραστηριότητας λόγω της επιχειρησιακής εγκατάστασης μεταλλευτικών εταιριών στην περιοχή και με αποτέλεσμα την διατήρηση της απασχόλησης αρκετά μεγάλου μέρους του οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε σταθερό επίπεδο, τον περιορισμό της αστυφιλικής τάσης, την σημαντική ενίσχυση της τοπικής και Εθνικής οικονομίας, καθώς και την ανάπτυξη και διατήρηση άλλων μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ιδιωτικών επενδυτικών πρωτοβουλιών, εξαρτωμένων άμεσα ή έμεσα από την μεταλλευτική αυτή δραστηριότητα, που αποτέλεσε μία από τις κύριες παραγωγικές απασχολήσεις των κατοίκων.

Το κλίμα είναι υγιεινό, εν μέρει υγρό το χειμώνα, με ηπειρωτικά χαρακτηριστικά αλλά και σαφή την μεσογειακή επιρροή, με ήπιους σχετικά χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.

Πολύ αναπτυγμένη είναι η χλωρίδα στην περιοχή με σπάνια είδη φυτών σε βραχώδη δυσπρόσιτα μέρη μεγάλου υψομέτρου. Πυκνά ελατοδάση και δάση από βελανιδιές καλύπτουν τις πλαγιές του Παρνασσού, της Γκιώνας και της Οίτης με ευκολοδιάκριτες ζώνες βλάστησης ( Αλπική ζώνη Β.Α οροσειράς Γκιώνας ) ζώνη κωνοφόρων και ζώνη θαμνότοπων χαμηλότερα, με προστατευτική λειτουργία για τα εδάφη και το υδατικό ισοζύγιο της περιοχής. Αξιοσημείωτη η παρουσία σπάνιων ενδημούντων αρπακτικών πουλιών ( Γυπαετός, ΄Ορνιο, Αετός, Μαυροκιρκίνεζο, Δενδρογέρακας) στις βραχώδεις ορθοπλαγιές της Γκιώνας που αποτελεί και το νοτιότερο σημείο εξάπλωσης του Λύκου, του Αγριόγιδου και Ζαρκαδιού στα Βαλκάνια. Τα πυκνά δάση που συνδέονται μεταξύ τους ( Παρνασσός- Γκιώνα -Οίτη ) ευνοούν την ανάπτυξη και διατήρηση μεγάλων θηλαστικών ( αγριόχοιρος ). Η αναπτυγμένη χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή, συνθέτουν ένα αξιοσημείωτο οικοσύστημα που απαιτεί σεβασμό, ορθολογική και αειφορική διαχείρηση των φυσικών πόρων. Το κυνήγι στην περιοχή αποτελεί μια αναπτυσσόμενη ανθρώπινη δραστηριότητα και σε συνδυασμό με την προγραμματισμένη ορθολογική άσκησή του στην νεοϊδρυθείσα Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή (Ε.Κ.Π) αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην επιδιωκόμενη τόνωση του ορεινού τουρισμού με θετική επίδραση στην τοπική οικονομία .

Τα ορεινά χωριά του Δήμου: Βάργιανη, Καλοσκοπή, Οινοχώρι και Σκλήθρο, σκαρφαλωμένα στις πλαγιές των βουνών με τις δροσερές πηγές, τα άφθονα τρεχούμενα νερά, τα πυκνά ελατοδάση και τα δρυοδάση που τα πλαισιώνουν, σε συνδυασμό με το υγιεινό κλίμα και τα ωραία τοπία, αποτελούν ιδανικούς τόπους παραθερισμού και προσέλκυσης πλήθους επισκεπτών, με παρατηρούμενη την κατακόρυφη αύξηση της ανθρώπινης παρουσίας την θερινή περίοδο.

Πλούσια η ιστορία ολόκληρης της περιοχής, χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας. Παρά την έλλειψη ανασκαφικής δραστηριότητας που θα έφερνε στο φώς αξιόλογα αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία και σύμφωνα με αρχαιολόγους - ερευνητές στην περιοχή υπήρξαν και αναπτύχθηκαν τέσσερις αρχαιότερες πόλεις ( Κυτίνιον, Βόϊον, Ερινεός , Πίνδος ) που αναφέρουν αρχαίοι συγγραφείς, που αποτελούσαν την Δωρική Τετράπολη. Σημαντικότατη η προσφορά συμπατριωτών αγωνιστών στην Επανάσταση του 1821, στους Βαλκανικούς πολέμους, καθώς και στην αντίσταση κατά του κατακτητή στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.

Αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα παρουσιάζεται καθ' όλη σχεδόν τη διάρκεια του έτους. Δραστήριοι πολιτιστικοί σύλλογοι έχουν να παρουσιάσουν κάθε χρόνο σημαντικό έργο, με την συνεργασία, την ηθική και υλική υποστήριξη του Δήμου.



Α. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ
Γραβιά, Αποστολιά,Βάργιανη, Καλοσκοπή, Καστέλια, Μαριολάτα, Οινοχώρι, Σκλήθρο



Δ.Δ. ΓΡΑΒΙΑΣ


Η Γραβιά, ιστορική κωμόπολη 894 κατοίκων, ανακηρύχθηκε τιμής ένεκεν πρωτεύουσα του νέου Δήμου. Χτίστηκε και αναπτύχθηκε μετά την Επανάσταση του 1821. Κείται στο άκρο εύφορης πεδιάδας στους πρόποδες του Παρνασσού και της Γκιώνας, με μέσο υψόμετρο 450 μ., στο 33ο χλμ της Εθνικής Οδού Θερμοπυλών - Ναυπάκτου. Απέχει από την 'Αμφισσα 33 χλμ και από την Αθήνα 200 χλμ. Προσφάτως αναστηλώθηκε το ιστορικό και θρυλικό ΧΑΝΙ ΤΗΣ ΓΡΑΒΙΑΣ, σύμβολο τόλμης και αποφασιστικότητας του 'Eλληνα. Εκεί , στις 8 Μαίου 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, με 120 ταμπουρωμένα παλλικάρια ανδραγάθησε και συνέτριψε τις ορδές των τούρκων του Ομέρ Βρυώνη, ανακόπτοντάς τους την πορεία προς τα Σάλωνα και την μετέπειτα εισβολή τους στο Μοριά. Στις 16/5/1999, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου και σε πλήθος κόσμου, έγιναν τα εγκαίνια του αναστηλωθέντος Χανίου. Η προτομή του Οδυσσέως Ανδρούτσου δεσπόζει σε περίοπτη θέση παραπλεύρως του νέου μεγαλοπρεπούς Ναού του Αγίου Αθανασίου.

Σήμερα η Γραβιά διαθέτει Αστυνομικό Τμήμα, Ειρηνοδικείο, Συμβολαιογραφείο, Υποθηκοφυλακείο, Δασονομείο, Γραφείο Γεωργικής Ανάπτυξης, Αγροτικό Ιατρείο, Αγροτικό Κτηνιατρείο, Φαρμακείο, Γραφεία ΕΛΤΑ, ΙΚΑ, Γραφεία - τεχνική υποστήριξη ΔΕΗ & ΟΤΕ, πρακτορείο ΚΤΕΛ. Λειτουργεί Νηπιαγωγείο, Δημοτικό σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο.

Συγκοινωνιακώς εξυπηρετείται από το ΚΤΕΛ Ν. Φωκίδας και τον Ο.Σ.Ε Μπράλλου ( Γραμμή Αθηνών - Θεσσαλονίκης).

Πανηγυρίζει του Αγίου Πνεύματος στην θέση "ΡΕΣΙΝΙΚΟΣ", όπου πραγματοποιείται μεγάλη εμπροπανήγυρη διάρκειας 3 ημερών και των Αγίων Αποστόλων.

Η Γραβιά, έδρα του σημερινού Δήμου, διετέλεσε κατά το παρελθόν έδρα του τέως Δήμου Δωριέων από το έτος 1842 μέχρι το έτος 1912, ορισθείσα με το Β.Δ της 14ης ( 26ης) Φεβρουαρίου 1842.

Ν.Α της Γραβιάς, σε απόσταση 5 χλμ πάνω στις πλαγιές του Παρνασσού, χωματόδρομος καλής βατότητας οδηγεί στο Μοναστήρι "ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ" ή "ΠΑΝΑΣΑΡΗ", βυζαντινού ρυθμού με 2 τρούλους, χτισμένο το 1517 μ.Χ.

Β.Δ της Γραβιάς και σε απόσταση 1χλμ, στην περιοχή λόφου "ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΟ", βρίσκονται ερείπια οχύρωσης της αρχαίας πόλης "ΚΥΤΙΝΙΟΝ", που ήταν μία από τις πόλεις της αρχαίας Δωρικής Τετράπολης που έχει κυρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος με την αριθ. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/45499/2401/12.10.945 (ΦΕΚ 772/Β΄/94)απόφαση Υπουργού Πολιτισμού.

Νότια της Γραβιάς και στην παρυφή της υπάρχουσας εκεί βραχώδους έκτασης, στην θέση "ΣΚΑΛΟΥΛΑ", σώζονται ερείπια αρχαίας οχύρωσης της πόλης ΒΟΙΟΝ, της Δωρικής τετράπολης, Μητρόπολης των Δωριέων, που έχει κυρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος με την αριθ. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/1451/76/1995 ( ΦΕΚ 119/Β΄/23.2.95) απόφαση Υπουργού Πολιτισμού.