Στην σύγχρονη επιστήμη επικρατεί μια καινούργια αντίληψη που ονομάζεται συνεργία. Η λέξη συνεργία είναι λέξη ελληνική που αποτελείται από το συνθετικό συν και τη λέξη έργο. Ο Richard Buckminster Fuller (1895-1983), ένας αμερικανός μηχανικός, συγγραφέας, εφευρέτης και μελλοντολόγος, προσδιόρισε τη συνεργία σαν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό το οποίο χαρακτηρίζει συνολικά ένα ολόκληρο σύστημα, έναν ολόκληρο οργανισμό. 
Συνεργία σημαίνει ότι η αξία του όλου – δηλαδή ολόκληρου του οργανισμού – είναι συνολικά μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών του. Σημαίνει ότι η αρμονική σύνδεση που έχουν μεταξύ τους δύο ή περισσότερα μέρη του, δημιουργεί ένα άθροισμα, το οποίο από μόνο του είναι ένα αυτοτελές μέρος με τη δική του αξία, η οποία τελικά αποδεικνύεται να είναι μεγαλύτερη από το μαθηματικό άθροισμα των μερών. Έτσι ένα συν ένα τελικά δεν ισούται με δύο, αλλά μπορεί να ισούται με 3, 23, 103, η και 1003.
Αν το ψάξεις λίγο θα βρεις παραδείγματα συνεργίας σε πολλά μέρη στη φύση. Αν φυτέψεις δύο φυτά κοντά-κοντά, οι ρίζες τους θα συμπλέκονται με τέτοιο τρόπο που θα βελτιώνουν την ποιότητα του εδάφους και έτσι θα αναπτυχθούν πολύ καλύτερα από ότι αν τα είχες φυτέψει χωριστά. Αν βάλουμε δύο σανίδες μαζί, θα συγκρατήσουν πολύ περισσότερο βάρος από ότι θα συγκρατούσε μόνο μία σανίδα που θα είχε το άθροισμα του πάχους τους.
Όταν τα μέρη ενός οποιουδήποτε συστήματος ενώνονται σε ένα λειτουργικό σύνολο στο οποίο συν-εργάζονται, τότε εμφανίζεται η συνεργία, εμφανίζεται το «τικ τακ». Μπορείς να ανοίξεις ένα ρολόι και να διαχωρίσεις όλα τα κομμάτια του. Τότε το «τικ τακ» εξαφανίζεται. Αν βάλεις ξανά τα κομμάτια στη θέση τους το «τικ τακ» εμφανίζεται και πάλι. Αυτό το «τικ τακ» είναι κάτι καινούργιο. Κανένα κομμάτι δεν είναι υπεύθυνο γι’ αυτό το «τικ τακ». Αυτό το «τικ τακ» δεν βρίσκεται σε κανένα κομμάτι από μόνο του. Είναι το όλον και η ειδική συνεργατική σύνδεση που έχουν τα μέρη μεταξύ τους που γεννάει αυτό το «τικ τακ».
Όταν λοιπόν υπάρχει αυτή η βαθειά αρμονία και συν-εργατική σχέση με τον εαυτό σου, το σύντροφο σου, τα παιδιά σου, τους φίλους σου, την εργασία σου, τον κόσμο τον πλανήτη και το σύμπαν ολόκληρο, όταν δεν υπάρχει διαχωρισμός αλλά βαθειά αρμονία, τότε μόνο συμβαίνει το «τικ τακ».
Συνεργία σε μια αίθουσα διδασκαλίας
Ένας δάσκαλος περιγράφει την εμπειρία του όταν δίδασκε φιλοσοφία και στυλ ηγεσίας σε μια τάξη πανεπιστημίου. Είχαν περάσει περίπου τρεις εβδομάδες από την αρχή του εξαμήνου, όταν στη μέση της παρουσίασης μιας εργασίας, ένας φοιτητής άρχισε να αφηγείται κάποιες πολύ ισχυρές προσωπικές εμπειρίες που αφορούσαν το συναίσθημα και τη λογική. Μέσα στην τάξη τότε έπεσε ένα πέπλο ταπεινοφροσύνης και ευλάβειας – οι φοιτητές αισθάνονταν ευλάβεια απέναντι στον συμφοιτητή τους και θαυμασμό για το θάρρος του.
Το πνεύμα αυτό έγινε γρήγορα έδαφος για συνεργιστικό και δημιουργικό έργο. Άλλοι άρχισαν να παίρνουν το λόγο, να μοιράζονται εμπειρίες τους, διαπιστώσεις τους, ακόμα και αμφιβολίες για τον εαυτό τους. Το πνεύμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας έσπρωξε πολλούς να ανοιχτούν περισσότερο. Αντί να παρουσιάσουν αυτό που είχαν προετοιμάσει, τροφοδοτούσαν ο ένας τον άλλον με συμπεράσματα και ιδέες και άρχισαν να δημιουργούν ένα τελείως διαφορετικό σενάριο για το τι θα μπορούσε να είναι μια τάξη.
Ο δάσκαλος συμμετείχε αμέριστα στη διαδικασία αυτή. Στην πραγματικότητα αισθανόταν σχεδόν μαγνητισμένος και η τάξη πλέον του φαινόταν να βρίσκεται σε έναν εκπληκτικό συνεχή δημιουργικό οργασμό. Ένοιωθε μαγικά. Σταδιακά λοιπόν άρχισε να χαλαρώνει την προσήλωση του στην αυστηρή δομή της τάξης και επιχείρησε να ανιχνεύσει καινούργιες δυνατότητες. Αυτό που γινόταν δεν ήταν ένα απλό καπρίτσιο, αλλά χαρακτηριζόταν από ωριμότητα, σταθερότητα και ουσία. Η νέα δομή της τάξης είχε μια αισθητή και έντονη ανωτερότητα σε σχέση με την παλιά.
Έτσι εγκαταλείψανε το παλιό πρόγραμμα διδακτέας ύλης, τα εγχειρίδια που είχαν αγοράσει και όλα τα προγράμματα εργασιών και καθορίσανε νέους στόχους, σχέδια και εργασίες. Τόσο τους συνάρπαζε αυτό που κάνανε, ώστε ύστερα από περίπου τρεις εβδομάδες, ένοιωσαν όλοι την ακατάσχετη επιθυμία να μοιραστούν με άλλους αυτό που συνέβαινε. Αποφασίσανε να γράψουν ένα βιβλίο που να περιέχει τα διδάγματα και τις διαπιστώσεις τους για το αντικείμενο της μελέτης τους: τις αρχές της ηγεσίας. Οι εργασίες και τα σχέδια άλλαξαν και πάλιν και σχηματίστηκαν νέες ομάδες. Οι φοιτητές δούλεψαν πολύ πιο σκληρά από ότι είχαν ποτέ δουλέψει στις παλιές δομές διδασκαλίας και για εντελώς διαφορετικούς λόγους.
Από την εμπειρία αυτή αναδύθηκε μια εξαιρετικά ενιαία, συνεκτική και συνεργιστική κουλτούρα, που δεν τελείωσε μαζί με το εξάμηνο. Οι φοιτητές αυτής της τάξης συνέχισαν να κάνουν συγκεντρώσεις με το ίδιο πνεύμα και εκτός πανεπιστημίου για πολλά χρόνια.
Γιατί έγινε όλη αυτή η μεταμόρφωση και μπορεί να γίνει άραγε σε οποιαδήποτε τάξη;
Κατά την αξιολόγηση του δασκάλου η μεγάλη αυτή και πολύ γρήγορη εξελικτική αλλαγή οφειλόταν κυρίως στο γεγονός ότι οι φοιτητές αυτοί ήταν σχετικά ώριμοι και ότι υπήρχε και σωστή χημεία.
sciencearchives.wordpress
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου