Η ιστορία της Ατομικής Ενέργειας και της… Βόμβας Δ (Αμερικανοί επιστήμονες)

24grammata.com

Η επιστήμη στην υπηρεσία του πολέμου

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός προηγούνται τα άρθρα: Α. Λίγα λόγια για τους πρωταγωνιστές, Β. Γάλλοι και Ιταλοί επιστήμονες, Γ. Γερμανοί επιστήμονες, Οι Αμερικανοί επιστήμονες Το 1939 η επιστημονική αγωνία πήρε τη θέση του επιστημονικού ενθουσιασμού. Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη. Η απειλή που κρέμεται πάνω από το κεφάλι των ελάχιστων επιστημόνων, που γνωρίζουν τη σχάση, είναι ποιος θα προδώσει πρώτος.
Ποιος, δηλαδή, θα συνεργαστεί με την πολιτική – στρατιωτική εξουσία για την κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα και, στη συνέχεια, της  πυρηνικής βόμβας. Έπειτα, κανένας δεν ήξερε, με ακρίβεια, πόσοι, τελικά, γνώριζαν για τα πειράματα του Χαν (υπήρχε η φήμη ότι  και άλλοι επιστήμονες, μικρότερου βεληνεκούς,  στη Γαλλία και την Αγγλία, είχαν ενημερωθεί) Αυτός που φοβίζει περισσότερο είναι  ο Hahn. Είναι ο πρώτος διδάξας, αλλά είναι και Γερμανός και δεν πείθει τους υπόλοιπους επιστήμονες (εκτός του Χαν, οι περισσότεροι από τους “άλλους” ήταν εβραϊκού θρησκεύματος) ότι δε θα συνεργαστεί με τον Χίτλερ. Γι αυτό πείθουν τον Αϊνστάιν να γράψει μία επιστολή στο πρόεδρο Ρούσβελτ και να του εξηγήσει την όλη κατάσταση. Η επιστολή γράφτηκε (αυτή, άλλωστε, είναι και η μοναδική συμμετοχή του Αϊνστάιν στο πυρηνικό πρόγραμμα) στις 2 Αυγούστου και την ίδια μέρα παραδόθηκε στον Πρόεδρο της Αμερικής. Αμέσως, κινητοποιούνται, με απόλυτη μυστικότητα, οι πάντες με σκοπό να πετύχουν, αρχικά, την αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση και, κατά δεύτερον, την ατομική βόμβα. Η έρευνα για τον πυρηνικό αντιδραστήρα ανατέθηκε στο Ιταλό Fermi με τη βοήθεια του Leo Szilard, Walter Zinn, Helbert Anderson. Η ομάδα δούλεψε, με απόλυτη μυστικότητα αρχικά στο Columbia University of New York και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Σικάγο. Εκεί, βομβαρδίζοντας ένα άτομο Ουρανίου με ένα νετρόνιο παρήγαγαν δύο, επιπλέον, νετρόνια, που με τη σειρά τους θα μπορούσαν να βομβαρδίσουν άλλους τρεις πυρήνες  και άλλους τρεις κ.ο.κ (με γεωμετρική πρόοδο), ελευθερώνοντας ανεξέλεγκτα ποσά  ενέργειας. Για να ελέγξουν τον αριθμο των αντιδράσεων χρησιμοποίησαν ράβδους Καδμίου. Μετά από πολύμηνες έρευνες, τελικά, τα κατάφεραν. Στις 2 Δεκεμβρίου 1942, ώρα 14:20 ο κόσμος μας απέκτησε  μία νέα  και επικίνδυνη μορφή ενέργειας: την ατομική. Έτσι, τέθηκε σε λειτουργία ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας, η πυρηνική στήλη “Chicago Pile 1″. Το 1944 προμήθευσαν τη γόμωση για τις  πρώτες ατομικές βόμβες, η οποία αποτελείτο από ορισμένη μάζα ουρανίου ( κρίσιμη μάζα), χωρίς τις ράβους Καδμίου. Ενας από τους συνεργάτες του Fermi , ο Eugen Wigner, θα το γιορτάσει ανοίγοντας ένα μπουκάλι  κρασί Chianti και ο καθένας από τους επιστήμονες θα βάλει την υπογραφή του στo μπουκάλι. Σήμερα, θεωρείται το πιο ακριβό μπουκάλι στον πλανήτη (ανήκει στο φυσικό Al Wattemberg). Το καλοκαίρι του 1944  ο φυσικός Robert Oppenheimer ( υπεύθυνος του σχεδίου για την κατασκευή της ατομικής βόμβας) θα επιλέξει τους καλύτερους επιστήμονες της εποχής, οι περισσότεροι είναι ή θα γίνουν κάτοχοι του βραβείου Νόμπελ) και θα απομονωθεί σε ένα αγρόκτημα στην έρημο του Los Alamos, στην καρδιά του Νεου Μεξικού. Την ομάδα αποτελούν: οι Ιταλοί Enrico Fermi, Emilio Segre, Bruno Benedetto Rossi ( 1905 – 1993). O Άγγλος James Chadwick. O Ούγγρος John von Newman ( 1903 – 1992). Oι Γερμανοί Hans Bethe ( 1906 – 2005, Νόμπελ 1967), Viktor Weisskopf ( 1908 – 2002). O Δανός Neils Bohr ( 1885 – 1962) και οι Αμερικανοί Ernest Orlando Lawrence ( 1901 – 1958, Νόμπελ 1939), Arthur Compton ( 1892 – 1962) . Οι επιστήμονες ζουν απομονωμένοι από τον έξω κόσμο. Αλλάζουν ταυτότητα, απαγορεύονται οι επισκέψεις και η επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Στις 16 Ιουλίου 1945, ώρα 5:30, γίνεται η πρώτη πετυχημένη δοκιμή στην έρημο Jornada del muerto (μτφ: ημέρα του νεκρού, πιο ταιριαστό όνομα ούτε ο καλύτερος σκηνοθέτης δε θα μπορούσε να βρει), κοντά στο Alamogordo. Σε λιγότερο από ένα μήνα (6 Αυγούστου 1945) δύο Αμερικανικές βόμβες θα εκραγούν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.  Οι Χριστιανοί, εκείνη τη μέρα, γιόρταζαν τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, οι Γιαπωνέζοι, μέχρι σήμερα, θρηνούν τους 100.000 νεκρούς τους. Ο ένας και μοναδικός θεός των ανθρώπων ας τους λυπηθεί και ας  συγχωρέσει τους «καλούς» μας επιστήμονες. Ενδεικτική βιβλιογραφία 1.Conoscere Fermi a cura di Bernardini – Bonolis.Ed.compositori 2001 2.Fermi, un fisico da via Panisperma all America, Michelangelo Maria, Le scienze 3.“Il lungo Freddo”, Storia di Bruno Pontecorvo, Mirian Marfai, Milano 1992 4.The greatest power on earth, Ronald Clark, Sidwick & Jackson, London, 1980 5.The story of atomic energy, Laura Fermi, Random House, New York, 1962 Την επιστημονική διόρθωση έκανε ο Φυσικός Στέλιος Αναστόπουλος και η Χημικός Σίλια Στασινοπούλου