Το θαυμάσιο βιβλίο του Πλωτίνου με τίτλο: "ΠΕΡΙ ΑΙΩΝΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΥ" εστιάζει στο φαινόμενο του χρόνου. Πρόκειται για μία από τις δύο σωζόμενες μαρτυρίες που σχετίζονται με τον χρόνο, μαζί με αυτή του Αριστοτέλους στα "Φυσικά".
Ο Πλωτίνος υπήρξε ο σπουδαιότερος νεοπλατωνικός φιλόσοφος, ο οποίος έδωσε μιαν άλλη ώθηση στην πλατωνική διδασκαλία, τόσο με την εγκόλπωση στοιχείων από άλλα φιλοσοφικά ρεύματα όσο και με την δημιουργία ενός ιδιόμορφου φιλοσοφικού συστήματος το οποίο, εν πολλοίς, δάνεισε αρκετά στοιχεία στον διαμορφούμενο χριστιανισμό των πρώτων αιώνων.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ
Γεννήθηκε το 204 μ.Χ στην Αίγυπτο. Ήταν μαθητής του Αμμωνίου Σακκά, μαζί με τον Ωριγένη, τον χριστιανό πλατωνικό. Στην φιλοσοφία του δεσπόζει η Τριαδολογία των Τριών Υποστάσεων – Απορροών. Σύμφωνα με τον Πλωτίνο το υλικό σύμπαν (ο αισθητός κόσμος) είναι μία σκεπτομορφή η οποία προβάλλεται από την «νοητή φύση». Η νοητή φύση, με την σειρά της, ακτινοβολείται από την καθολική Ψυχή του Κόσμου. Αλλά και η ίδια εκπορεύεται από τον Νου, ο οποίος ακτινοβολείται από το Εν Αγαθό , το οποίο αποτελεί την κορωνίδα της Πλωτινικής μεταφυσικής ιεραρχίας.
Οι Τρεις Υποστάσεις, Εν Αγαθό – Νους – Ψυχή, δημιουργούν τις κατώτερες πραγματικότητες σε μια διαρκή δημιουργία. Το ανώτερο ακτινοβολεί στο κατώτερο ως μία απόλυτα φυσική συνέπεια της ίδιας του της ύπαρξης. Αυτή η Τριαδικότητα υπήρξε ο πυρήνας της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ
Είναι αλήθεια ότι οι έννοιες του Χρόνου και της αιωνιότητος, λόγωι της αινιγματικότητος των, ασκούσαν, ασκούν και θα ασκούν τη γοητεία τους στον άνθρωπο. Ενσαρκούται με διάφορες μορφές στα λατρευτικά έθιμα όλων σχεδόν των λαών. Οι Αρχαίοι Έλληνες ταύτιζαν τον Χρόνο με τον Κρόνο που έτρωγε τα παιδιά του. Βρίσκουμε αναφορές του Χρόνου τόσο στα Έπη του Ομήρου, όσο και στις περιγραφές των Άθλων του Ηρακλέους, καθώς και στην ιστορία του Προμηθέως. Στα ορφικά δηλούται ως κοσμική οντότητα όπου η εκδήλωσή του αποτελεί έκφραση της γέννησης του Σύμπαντος. Αργότερα, ο Φερεκύδης κατά τον 6ο αιώνα επιχειρεί να ερμηνεύσει αποσπασματικά τη φύση του χρόνου. Ο Ζήνων θέτει το γνωστό "παράδοξό" του, ο Πλάτων τον ορίζει ως την: "κινητή εικόνα της ακινήτου αιωνιότητος", ενώ ο Αριστοτέλης είναι προσανοτολισμένος στη γραμμική θεώρησή του. Ο Πλωτίνος, έχοντας υπ΄ όψιν του όλες τις παραπάνω θεωρήσεις, επιλέγει να βρεθεί πιο κοντά στην Πλατωνική, βάζοντας ταυτόχρονα τη δική του πνευματική σφραγίδα.
"Επομένως, θα πρέπει να αναγάγουμε το κινούμενο σώμα σε ωρισμένο χρόνο στην κίνηση της ίδιας ωρισμένης εκτάσεως -γιατί αυτή είναι ο αιτιατός λόγος της σωματικής κίνησης- και της χρονικής διάρκειας, και αυτήν με την σειρά της πρέπει να την αναγάγουμε στην κίνηση της Ψυχής που διαρκεί εξίσου. Την κίνηση, όμως, της ψυχής σε τι θα την αναγάγουμε; Όπου και να θελήσουμε να την αναγάγουμε θα είναι ήδη αδιάστατο. Με αυτόν τον τρόπο η κίνηση της Ψυχής είναι πρωταρχική και μέσα της υπάρχουν όλα τα άλλα, χωρίς η ίδια να περιέχεται πουθενά. Το ίδιο ισχύει και με την Ψυχή του σύμπαντος. Άρα είναι και μέσα μας ο χρόνος; Είναι σε κάθε ατομική ψυχή, και ομοειδώς σε όλες, και όλες είναι μία. Με αυτόν τον τρόπο δεν πρόκειται ο χρόνος να διασπασθή, όπως δεν διασπάται η αιωνιότητα, η οποία ενυπάρχει σε όλα τα ομοειδή της."
(Σε ερμηνευτική απόδοση μετά σχολίων του Ιωάννη Σταματέλλου από τις εκδόσεις Γεωργιάδη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου