Οι γυρολόγοι

Ο τελευταίος πραματευτής.
Ο κυρ-Γιάννης ο Δαμιανός (Δαμιανάκης) απο τους Αποστόλους

• Πραματευτής
  Οι πραματευτάδες που διαλαλούσανε κατά καιρούς την πραμάτεια τους στο χωριό ήταν πολλοί και διάφοροι.
  Όμως εκείνος που, με την διαχρονικότητα, την γραφική παρουσία και το πηγαίο του χιούμορ, έχει μείνει χαραγμένος στη θύμηση σε πολές γενιές κατοίκων του Θραψανού δεν είναι άλλος απο τον κυρ-Γιάννη το Δαμιανό (Δαμιανάκη) απο τους Αποστόλους.
  Το κουδούνι του ακόμα ηχεί στα αυτιά μας σαν να μην έχει περάσει ούτε μία μέρα από τότε που για τελευταία φορά πέρασε από το χωριό.
  Θα έλεγα ότι αποτελεί αναπόσπαστη παρουσία στην αλυσίδα της πλούσιας λαϊκής παράδοσης του χωριού μας.
  Οι γυναίκες που τους είχε και ιδιαίτερη αδυναμία καθώς αποτελούσαν την πελατεία του, ακόμα διηγούνται τα χωρατά και τα πειράγματα που τους έλεγε ενώ οι ανέκδοτες ιστορίες που περνούν απο στόμα σε στόμα φανερώνουν την αυθεντική λαϊκή του παρουσία αλλά και την ετοιμολογία του.
  Πριν ακόμα στρίψει από την γωνία και κάνει την εμφάνισή του στο σοκάκι, άκουγες το κουδούνι αλλά και τις φωνές που έβαζε στα γαϊδουράκια που τα είχε φορτωμένα με ξύλινα κασόνια γεμάτα πραμάτεια και τα καθοδηγούσε με τη βέργα του.
  Κουβαρίστρες βελονάκια ψιλικά λογιώ, λογιώ..., λές και το τραγούδι ήταν γραμμένο στα μέτρα του.
  Άραγε πόσα "προυκιά" να έχουνε κεντηθεί απο τις κλωστές και τα χάσικα υφάσματα του κυρ-Γιάννη.
  Εχοντας να τον δώ πάρα πολλά χρόνια, είχα την τύχη να τον συναντήσω πεζό όπως πάντα παρέα με τα ζωντανά του, σε μεγάλη ηλικία πλέον, και να προλάβω να τον φωτογραφίσω στα μέσα της διαδρομής απο τον Αρχάγγελο για το Μουχτάρο καθώς και να τον κεράσω ένα τσιγάρο για τον δρόμο, τον ατέλειωτο δρόμο, που ακολουθούσε ακούραστα μέχρι το τέλος της ζωής του.
  
  
• Γανωτζής (Γανωτής)
  Η ανάγκη για το γάνωμα των μπακιρένιων (χάλικινων) σκευών μαγειρικής (τεψά, μπρίκια, τηγάνια, τσικάλια, πηρούνια, κουτάλια, τεντζερέδων κλπ), έφερνε κατα εποχές στο χωριό τους γανωτζήδες.
  Σαν εργαστήριο χρησιμοποιούσαν χαλάσματα (εγκαταλελειμένα σπίτια), όπου έστηναν τα τζιμπράγκαλά τους και ως άλλοι αλχημιστές ανάμεσα σε καπνούς και έντονες απο τις αναθυμιάσεις οσμές γάνωναν, "έντυναν" δηλαδή τα μπακίρια με καλάι (κασσίτερο).
  Ακόμα θυμάμαι τις φουφούδες που με ένα φυσερό δυνάμωναν την φωτιά τους για να ζεστάνουν τα σκεύη προετοιμάζοντά τα για το γάνωμα.
  Οι συμπαθείς κατα τα άλλα γανωτζήδες μας κυνηγούσαν και δεν μας άφηναν να τους πλησιάζουμε, καθώς, όπως κατάλαβα βέβαια πολύ αργότερα τα χημικά που χρησιμοποιούσαν ήταν πολύ επικίνδυνα (υδροχλωρικό οξύ και χλωριούχο αμμώνιο) και είχαν το φόβο να μην πάθουμε κανένα κακό.
  
  
• Καρεκλάς.
  Καρέκλες ο καρεκλάς. Οι καρεκλάδες που συνήθως ήτανε αθίγγανοι, περιδιάβαιναν το χωριό φορτωμένοι με χόρτο, και φώναζαν προκειμένου να επισκευάσουν ή να αντικαταστήσουν το χόρτο στις καρέκλες. Οταν υπήρχε πελάτης καθότανε επιτόπου και ξεκινούσε το πλέξιμο. Η χαρά της πιτσιρικαρίας δηλαδή αφου τον περικύκλωναν και παρακολουθούσαν με "κατάνυξη" το μαεστρικό πλέξιμο της καρέκλας.
  
  
• Φετσάς.
  Φετσόλαδα τηγανόλαδα αγοράζω. Ο φετσάς γέμιζε την "γαζοντενέκα" που κουβαλούσε απο τη μούργα των πιθαριών αλλα και τα τηγανόλαδα που τους έδιναν οι νοικοκυρές, και μετά την άδειαζε μέσω ενός τεράστιου χωνιού στα βαρέλια που είχε στο τρίκυκλο. Σαν αμοιβή έδινε πράσινα σαπούνια πλάκα που κουβαλούσε στην πλάτη μέσα σε ένα ολολάδωτο λινό τσουβάλι.
  Η αίσθηση που άφηνε ο φετσάς στα λαίμαργα παιδικά μας μάτια ήτανε ότι αν τον έστυβες θα γέμιζες άλλη μιά... γαζοντενέκα!
  
  
• Παλιατζής.
  Ολα τα παλιά αγοράζω. Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβω τί έκαναν οι παλιατζήδες όλα αυτά τα παλιά και μοναδικά αντικείμενα που αγόραζαν για κομμάτι ψωμί απο τα χωριά μας.
  Τα είδα απλωμένα στο μοναστηράκι, ανακατωμένα ως "πλίνθους ατάκτως ερριμμένους", καθώς και σε προθήκες πολυτελών και μή παλαιοπωλείων περιμένοντας τον αγοραστή τους.
  Η ζημιά που προκάλεσαν, (άθελά τους ίσως και προσπαθώντας να βγάλουν και αυτοί το ψωμί τους), οι παλιατζήδες θεωρώ ότι είναι πολύ μεγάλη αφού η αποψίλωση και απομάκρυνση των πιό απλών αντικειμένων-κειμηλίων αλλα και άλλων "όστράκων" της πολιτιστικής μας κληρονομιάς απο το φυσικό τους περιβάλλον, μας κάνει σήμερα πιό φτωχούς πολιτιστικά.
  
  
• Αρκουδιάρης.
  Πώς κοιμάται η Αλίκη με τον Παπαμιχαήλ;
  Πώς φιλάει ο Αλεξανδράκης την Τζένη Καρέζη;
  Με αυτά και άλλα ευτράπελα παραγγέλματα πρόσταζαν οι αρκουδιάρηδες τις ακούδες που τις είχαν δεμένες με αλυσίδα που κατέληγε σε χαλκά στη μύτη τους, ενώ παράλληλα τις χτυπούσαν αλύπητα με τη χοντρή βέργα που κρατούσαν όταν δεν εκτελούσαν. Οι αρκούδες ενέδιδαν ασθμαίνοντας, ενώ για όλο αυτό το θέαμα οι χωριανοί έπρεπε να πληρώσουν κιόλας, ρίχνοντας τον οβολό τους στο ντέφι που συνήθως περιέφερε μιά μαϊμού.
  Τώρα που το σκέφτομαι δεν ήταν και ο ιδανικότερος τρόπος να γνωρίσει κανείς ένα απο τα πιό μεγάλα και δυνατά ζώα της φύσης μας! Άσε που για πολύ καιρό μετά, μόνο που σκεπτόσουνα το τράβηγμα της αλυσίδας, ένοιωθες ένα μούδιασμα στη μύτη σου.
  Πολύ θάθελα να παρακολουθούσα σήμερα μιά τέτοια παράσταση με θεατές ακτιβιστές της Greenpeace ή φίλους της WWF!!!
  
  
• Μασίστες
  Σίδερα μασάει ο Κουταλιανός... Πολλοί ήτανε οι θηριώδεις και υπερφυσικοί κατα τα λεγόμενα τους μασίστες που έδωσαν παραστάσεις στην πλατεία του χωριού. Απο τα σπουδαιότερα κατορθώματά τους, το σπάσιμο τούβλων πάνω στο κεφάλι τους με την βαρά, τράβηγμα φορτηγού με τα μαλλιά τους, τράβηγμα αυτοκινήτου με τα δόντια, ζεύλωμα σιδερόβεργας και άλλα πολλά που φάνταζαν καταπληκτικά όχι μόνο για τα παιδιά αλλα και για τους μεγάλους. Η πληρωμή γινότανε συνήθως απο τους λαχνούς που πουλούσαν στο τέλος και κλήρωναν διάφορα δώρα.