Ο Νίκος Καχτίτσης και ο «Ηρωας της Γάνδης» περνούν στον Καναδά

24grammata.com
γράφει ο Σπύρος Γιανναράς
«Ποιος είναι ο Νίκος Καχτίτσης;», αναρωτιέται ο καναδικός Τύπος μετά την κυκλοφορία του «Ηρωα της Γάνδης» σε γαλλική μετάφραση από τον εκδοτικό οίκο‚ ditions du Boreal του Μόντρεάλ. «Λέγεται ότι στην Ελλάδα ο Νίκος Καχτίτσης είναι ένας σημαντικός συγγραφέας. Αυτή όμως δυστυχώς είναι η μοίρα των μικρών χωρών που χρησιμοποιούν μια γλώσσα που μιλιέται ελάχιστα στον υπόλοιπο κόσμο: Οι συγγραφείς τους αργούν περισσότερο να αναγνωριστούν παγκοσμίως», σημειώνει η δημοσιογράφος Σαντάλ Γκι. Η δημοσιογράφος υπογραμμίζει ότι ο διευθυντής του περιοδικού Libert, Πιερ Λεφέβρ, το οποίο κυκλοφόρησε με αφιέρωμα στον «Ήρωα της Γάνδης», εντυπωσιάστηκε μαθαίνοντας την ύπαρξη ενός Ελληνα συγγραφέα, που αναγνωρίστηκε στη χώρα του, αλλά παραμένει εντελώς άγνωστος στο Μόντρεαλ όπου και έγραψε το εν λόγω μυθιστόρημα.

Ειρωνεία της Ιστορίας; Η πραγματικότητα είναι ότι ο συγγραφέας που μετέφρασαν στα γαλλικά ο καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ Ζακ Μπουσάρ και ο προσωπικός φίλος του Καχτίτση Φρεντ Α. Ριντ δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στην πατρίδα του. Οι Ελληνες αναγνώστες που γνωρίζουν την ύπαρξή του μειώνονται διαρκώς. Οι εκδόσεις των βιβλίων του από τη «Στιγμή» όσο και του «Ηρωα της Γάνδης» από τον Κέδρο καθίστανται χρόνο με τον χρόνο ολοένα και πιο δυσεύρετες. Το περίεργο είναι ότι τα τελευταία χρόνια περιπίπτουν στη λήθη συγγραφείς όχι απλώς εγνωσμένης, αλλά μεγάλης λογοτεχνικής αξίας, όπως ο Γιώργος Ιωάννου.
Η αναζήτηση των αιτίων αυτής της συλλογικής λογοτεχνικής αμνησίας θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Γεγονός είναι ότι ο «Ήρωας της Γάνδης» επιστρέφει στον τόπο όπου συντελέστηκε, όχι το έγκλημα, αλλά η συγγραφή του βιβλίου και υπό μία έννοια στην αληθινή του πατρίδα. Γιατί, υπό μία έννοια, ο Νίκος Καχτίτσης ανήκει τόσο από θεματικής όσο και από ποιητικής άποψης στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Η αφομοίωση στο έργο του ενός ορμητικού λογοτεχνικού ρεύματος που εκβάλλει στον πιο ακραιφνή μοντερνισμό -από τον Κάφκα, τον Κόνραντ, τον Ντοστογιέφκσι, τον Τζόις, τον Προυστ, αλλά και τον Τόμας ντε Κουίνσι, τον Λόρενς, τον Μέλβιλ και τον Κλάιστ, όπως υπογραμμίζει ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος- δεν υπολείπεται σε τίποτα τους συγχρόνους τους Κεντροευρωπαίους συγγραφείς που γράφουν στα αγγλικά ή στα γαλλικά. Ταυτόχρονα όμως δεν αποποιείται, αλλά συνομιλεί με τη νεοελληνική πεζογραφική παράδοση, όπως τον Παπαδιαμάντη, αλλά και την πρωτοπορία της εποχής του, τον Επαμεινώνδα Η. Γονατά και τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη. Τα κεντρικά μοτίβα του Νίκου Καχτίτση, η έμφαση στη μνήμη, η εσωτερική λειτουργία της σκέψης, το στόμωμα του ορίου μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, η προβληματική σχέση του υποκειμένου με τον κόσμο, οι εναλλαγές της συνείδησης είναι ταυτόχρονα οι βασικές θεματικές που επεξεργάστηκε η ευρωπαϊκή και η λατινοαμερικανική λογοτεχνία στο διάβα του 20ού αιώνα.
Οι επόμενες γενιές πεζογράφων μοιάζουν (σχηματικά μιλώντας) να διαιρούνται σε εκείνους που πορεύονται στο αυλάκι της «κλασικής» νεοελληνικής πεζογραφίας (τα τελευταία χρόνια είναι έντονη η αναβίωση μιας νέας ηθογραφίας) και εκείνους που ανδρώθηκαν στο χωράφι της ξένης λογοτεχνίας – διαβάζοντας είτε από το πρωτότυπο είτε από το πλήθος πλέον έγκριτων μεταφράσεων. Ο συγκερασμός του Καχτίτση αποτελεί σταθμό στη λογοτεχνία μας.
http://news.kathimerini.gr