Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει βιώσει πολλαπλά κρούσματα καταστροφικών δασικών πυρκαγιών, με αποκορύφωμα αυτές του καλοκαιριού του 2007, που ήταν τέτοιου μεγέθους, ώστε να κατατάσσονται μεταξύ των χειρότερων ανθρωπιστικών τραγωδιών από δασικές πυρκαγιές ανά τον κόσμο, τα τελευταία 100 χρόνια.
Τα αίτια της κατάρρευσης του συστήματος αντιπυρικής και περιβαλλοντικής προστασίας της χώρας, επικεντρώνονται στην ανικανότητα και τις χρόνιες αγκυλώσεις του κρατικού μηχανισμού και της διοίκησης – Κεντρικής και Αυτοδιοίκησης – να διαχειριστούν τις κρίσεις και στα μεγάλα κενά και παραλείψεις του θεσμικού πλαισίου.
Έτσι, ένα πολύ σημαντικό θέμα που εγείρεται, είναι το αν και κατά πόσον ο κρατικός μηχανισμός είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει ανάλογες καταστάσεις, στα επόμενα χρόνια.
Το άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975 ορίζει ότι: «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή της το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας».
Οι δασικές πυρκαγιές στον ελληνικό χώρο είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων οι σπουδαιότεροι είναι: 1) το ξηροθερμικό καλοκαίρι, 2) η μεγάλη συγκέντρωση εύφλεκτης νεκρής και ξερής βιομάζας στα Ελληνικά δάση καθώς και η εγκατάλειψη των δασών (έλλειψη αραιώσεων, κλαδεύσεων, υλοτομιών), 3) η έλλειψη ενδιαφέροντος του κρατικού μηχανισμού για την τύχη των δασών και η αποδυνάμωση της Δασικής Υπηρεσίας και 4) η ελλιπής προετοιμασία και οργάνωση των υπηρεσιών, που είναι υπεύθυνες για την πυροπροστασία των δασών.
Υπό το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών εμπλέκονται εννέα (9!!) φορείς με κύριο αρμόδιο και υπεύθυνο το Πυροσβεστικό Σώμα, ενώ αρμοδιότητα έχει και η Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Η εμπλοκή κάθε φορέα στη διαδικασία έχει χαρακτήρα:
- Πρόληψης, δηλαδή της προετοιμασίας των δασών για την αντιμετώπιση του κινδύνου.
- Προκαταστολής, δηλαδή στην οργάνωση των μέσων που θα χρησιμοποιήσει η καταστολή.
- Καταστολής, δηλαδή, στην κατάσβεση ή περιορισμό των πυρκαγιών.
- Αποκατάστασης, ήτοι, της προσπάθειας επαναδημιουργίας των καμένων δασών.
Οι φορείς που εμπλέκονται, άμεσα ή έμμεσα, στη διαδικασία αντιμετώπισης των πυρκαγιών είναι:
- Δασική Υπηρεσία – Δασαρχεία
- Γενική Διεύθυνση Δασών
- Πυροσβεστικό Σώμα
- Δήμοι
- Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας
- Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών
- Ελληνική Αστυνομία
- Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
- Υπουργείο Εξωτερικών
Θα επικεντρωθώ στην ελλιπή προετοιμασία και οργάνωση των αρμόδιων υπηρεσιών, πιστεύοντας ότι στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών η πρόληψη και η προκαταστολή είναι οι παράμετροι οι οποίες θα έπρεπε να έχουν τη μεγαλύτερη βαρύτητα. Από τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι Δήμοι, έχουν ευθύνη στους τομείς πρόληψης, προκαταστολής και καταστολής, μιας δασικής πυρκαγιάς, σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί:
Σύμφωνα με τα παραπάνω, στον τομέα της πρόληψης, οι Δήμοι οφείλουν να πραγματοποιούν καθαρισμό της δασικής υποβλάστησης (με τις σχετικές ειδικές υποδείξεις των δασικών αρχών) και να λαμβάνουν αντιπυρικά μέτρα με ειδικές προγραμματικές συμβάσεις. Στον τομέα της προκαταστολής θα πρέπει να οργανώνουν και να εξοπλίζουν εθελοντικές ομάδες και να συμμετέχουν στο αρμόδιο Συντονιστικό Περιφερειακό (πρώην Νομαρχιακό) Όργανο. Στον τομέα της καταστολής έχουν υποχρέωση να μεταφέρουν νερό με βυτία και να συμμετέχουν στην κατάσβεση με ομάδες εθελοντών. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, οι προσπάθειες των Δημοτικών Αρχών, επικεντρώνονται στον τομέα της καταστολής, όταν η ζημιά έχει ήδη γίνει.
Στο ευρύτερο δασικό οικοσύστημα του Παρνασσού, εμπλέκονται κατά κύριο λόγο οι (Καλλικρατικοί) Δήμοι:
- Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας,
- Δελφών,
- Αμφίκλειας – Ελάτειας.
Αν και αντιλαμβάνομαι τα προβλήματα στην οργάνωση και τη διοίκηση που ενδεχομένως έχουν προκύψει μετά την εφαρμογή της Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης (Πρόγραμμα Καλλικράτης), θεωρώ καθοριστικής σημασίας τη συνεργασία των τριών παραπάνω Δήμων στην κατάρτιση και την εφαρμογή ενός προγράμματος πρόληψης και προκαταστολής των δασικών πυρκαγιών στην περιοχή του Παρνασσού.
Δεν θα πρέπει, οι κάτοικοι της περιοχής να περιμένουν από τις Κεντρικές Υπηρεσίες του Κράτους, να φροντίσουν για την προστασία του Παρνασσού, αλλά τώρα να έρθουν σε συννενόηση και συνεργασία -σε επίπεδο Δήμων ή/και σε επίπεδο ομάδων πολιτών-, προκειμένου να διαφυλάξουν τον τόπο στον οποίο έχουν την τύχη να ζουν.
Η αποτελεσματική προστασία του ευρύτερου οικοσυστήματος του Παρνασσού, ιδιαίτερα από μια καταστροφική πυρκαγιά, εκτός του ότι αποτελεί υποχρέωση των πολιτών και του κράτους, θα προσπορίσει οφέλη σε περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς τομείς, γεγονός που δεν πρέπει να αφήνει κανέναν αδιάφορο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου