Ο ρόλος της γυναίκας στον θρήνο - Ο θρήνος στο δημοτικό τραγούδι by Silvia Goudas

Ο κύριος δημιουργός των μοιρολογιών είναι η γυναίκα. Οι γυναίκες αναλάμβαναν

κατά κύριο λόγο την απαγγελία τους. Ο ρόλος του άντρα στα μοιρολόγια είναι του

πιστού ακροατή και τίποτα παραπάνω. Ωστόσο υπάρχουν κάποια κείμενα, σπάνια

βέβαια, τα οποία φαίνεται ότι είναι έργα αντρών15.

Όταν οι γυναίκες από το οικογενειακό περιβάλλον του νεκρού δεν αναλαμβάνουν

τον θρήνο του, τότε γυναίκες ειδικευμένες στο μοιρολόι αναλαμβάνουν να τον

θρηνήσουν.

Οι γυναίκες αυτές παίρνουν την αρμοδιότητα της μοιρολογίστρας σύμφωνα με το

προσωπικό τους πένθος και όχι σύμφωνα με την πείρα δηλαδή τα χρόνια εμπειρίας

στο μοιρολόι. Οι πιο αρμόδιες μοιρολογίστρες είναι σύμφωνα με τα κείμενα οι

γυναίκες που μαυροφορούν, οι πονεμένες, οι πικραμένες, οι χαροκουρσεμένες και οι

χαροκαμένες16. Δηλαδή οι γυναίκες που έχουν χάσει κάποιο δικό τους άνθρωπο. Από

το τραγούδι που ακολουθεί παίρνουμε τις εξής σημαντικές πληροφορίες: Το θλιβερό

χτύπημα της καμπάνας όταν πεθαίνει κάποιος, αλλά και το ότι οι γυναίκες που

μοιρολογούν τον νεκρό είναι αυτές που έχουν χάσει κάποιο δικό τους άνθρωπο:

Χτυπούν καμπάνες θλιβερά, πικρά, φαρμακωμένα,

για να τ’ ακούσ’ η γειτονιά, να ’ρθει η απάνου ρούγα,

να ’ρθούν ματάκια θλιβερά, να ’ρθουν καρδιές καημένες

να ’ρθούν όσες εβάλανε χρυσά κορμιά στον Άδη17,

.............................. .

Άλλο ένα μοιρολόι το οποίο προσδιορίζει με σαφήνεια την αρμοδιότητα της

μοιρολογίστρας είναι και αυτό που ακολουθεί Της μάνας που θρηνεί το παιδί της που

πέθανε18:

Όποιος δεν έχει πεθαμό δεν κλαίει πεθαμένους

όποιος δεν ξέρει από ξενιτιά δεν κλαίει ξενιτεμένους

όποιος δεν έχει λαβωμό δεν κλαίει τους σκοτωμένους.

Εγώ ’χω πολύ πεθαμό και κλαί’ τους πεθαμένους

εγώ ξερ’ από ξενιτιά θα κλαι’ ξενιτεμένους

εγώ που ξέρω λαβωμό κλαίω τους σκοτωμένους

εγώ ’χω λύπη στην καρδιά και κλαίω λυπημένους.

Το παραπάνω μοιρολόι μάς διαφωτίζει για το ότι μόνο αυτός που ήδη έχει χάσει

κάποιον δικό του μπορεί να κλάψει και να αισθανθεί τον πόνο αυτών που χάνουν

κάποιον δικό τους άνθρωπο. Γι’ αυτό οι γυναίκες που έχουν ήδη αποχωριστεί

κάποιον δικό τους άνθρωπο είναι οι πιο αρμόδιες για να μοιρολογήσουν τον νεκρό ή

τον ξενιτεμένο.

Η γυναίκα που μοιρολογεί βρίσκεται πάντα σε μία έντονη και αφύσικη κατάσταση.

Βρίσκεται σε μία στιγμιαία έξαρση και μοιρολογά ασυνείδητα. Η ασυνείδητη αυτή

ενέργεια την βοηθάει να πει και να κάνει όσα πρέπει19.

http://www.xorio.gr/index.php